İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kapsamında İşe Giriş Muayeneleri, çalışanların sağlık durumunu işin gerektirdiği koşullara uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan sağlık kontrolleridir. İş yerlerinde iş kazalarını önlemek, meslek hastalıklarını en aza indirmek ve çalışanların sağlığını korumak için işe giriş muayeneleri kritik bir rol oynar.

İşe Giriş Muayenesi Nedir?

İşe giriş muayenesi, bir çalışanın yeni başladığı işte karşılaşabileceği işyeri risklerine fiziksel ve zihinsel olarak uygun olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılan sağlık taramalarıdır. Bu muayeneler, işin niteliğine, iş yerinin tehlike sınıfına ve çalışanın maruz kalabileceği risklere göre değişiklik gösterir.

İşe giriş muayenesi, özellikle tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yasal bir zorunluluk olarak düzenlenmiştir. Türkiye’de, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve buna bağlı yönetmeliklerde işe giriş muayenesi yapılması gerektiği açıkça belirtilmiştir. Bu muayeneler, iş yeri hekimi veya ilgili sağlık personeli tarafından gerçekleştirilir.

İşe Giriş Muayenesinin Amacı

İşe giriş muayenesinin temel amacı, çalışanın işe uygunluğunu belirlemek ve olası sağlık sorunlarını önceden tespit ederek iş yerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlamaktır. İşe giriş muayenesi, hem işveren hem de çalışan açısından büyük faydalar sağlar:

1. Çalışanın Sağlığını Koruma:

   • İşe giriş muayenesi, çalışanın sağlığının, işin gerektirdiği fiziksel ve zihinsel şartlara uygun olup olmadığını belirler. Bu, çalışanın iş yerinde sağlık sorunları yaşamaması için gerekli bir önlemdir.

2. Meslek Hastalıklarını Önleme:

   • İş yerinde maruz kalınan fiziksel, kimyasal, biyolojik veya ergonomik riskler, çalışanların meslek hastalığına yakalanmasına neden olabilir. İşe giriş muayenesi sırasında, çalışanın bu risklere karşı sağlık durumu değerlendirilir ve uygunluğuna karar verilir.

3. İş Kazalarını Önleme:

   • Sağlık durumu işin risklerine uygun olmayan bir çalışanın kaza yapma ihtimali yüksektir. İşe giriş muayenesi ile çalışanın sağlık durumu tespit edilerek olası iş kazalarının önüne geçilir.

4. İşverenin Yasal Sorumluluğu:

   • İşe giriş muayenesi, işverenin iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun hareket etmesini sağlar. İş kazası veya meslek hastalığı durumunda, işverenin işe giriş muayenesi yaptırmış olması hukuki yükümlülüklerini yerine getirdiğini gösterir.

İşe Giriş Muayenesinde Yapılan İşlemler

İşe giriş muayenesi, çalışanın işin gerektirdiği sağlık şartlarına uygun olup olmadığını belirlemek için yapılan çeşitli testleri ve değerlendirmeleri içerir. Bu muayene sırasında yapılan işlemler şunlardır:

1. Tıbbi Geçmişin Değerlendirilmesi:

   • Çalışanın geçmişte geçirdiği hastalıklar, kronik rahatsızlıklar, ameliyatlar ve meslek hastalıkları gibi konular detaylı bir şekilde sorgulanır. Bu bilgiler, çalışanın sağlık durumu hakkında genel bir fikir verir.

2. Fiziksel Muayene:

   • Çalışanın genel fiziksel durumu, kalp-damar sistemi, solunum sistemi, sinir sistemi ve kas-iskelet sisteminin değerlendirilmesi amacıyla genel bir muayene yapılır. İşe uygunluk açısından özellikle ağır işlerde çalışanların kas-iskelet sisteminin uygunluğuna dikkat edilir.

3. Görme ve İşitme Testleri:

   • Özellikle tehlikeli işlerde çalışanlar için görme ve işitme duyularının iyi olması hayati önem taşır. İşe giriş muayenesi kapsamında çalışanların görme ve işitme testleri yapılır.

4. Akciğer Grafisi:

   • Tozlu ortamlarda çalışanlar ya da kimyasal maddelere maruz kalan çalışanlar için akciğer grafisi çekilmesi yaygın bir uygulamadır. Bu sayede, akciğerlerde mevcut bir problem olup olmadığı tespit edilir ve ileride meslek hastalığına yakalanma riski değerlendirilir.

5. Solunum Fonksiyon Testi:

   • Özellikle kimyasal maddelerle çalışılan işlerde, solunum fonksiyonlarının sağlıklı olup olmadığı kontrol edilir. Solunum yollarına zarar veren bir sağlık sorunu olup olmadığı bu testle belirlenir.

6. Kan ve İdrar Tahlilleri:

   • Çalışanın genel sağlık durumunu değerlendirmek ve kimyasal maddelere maruz kalıp kalmadığını belirlemek amacıyla kan ve idrar testleri yapılır. Özellikle kimyasallarla çalışan işçiler için bu testler önemlidir.

7. Psikolojik Değerlendirme:

   • Bazı işlerde çalışanların stres yönetimi, dikkat yeteneği ve ruhsal durumu iş güvenliği açısından önem arz eder. Bu nedenle, işe giriş muayenesinde psikolojik değerlendirme de yapılabilir.

İşe Giriş Muayenesinin Yasal Gerekliliği

Türkiye’de, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, işverenlerin çalışanları işe başlatmadan önce sağlık muayenesinden geçirme zorunluluğu bulunmaktadır. İş yerinin tehlike sınıfına göre belirlenen periyotlarda da çalışanların sağlık muayeneleri tekrarlanmalıdır. Çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde çalışanların işe girişte ve periyodik olarak yılda bir sağlık muayenesinden geçmeleri gerekmektedir. Tehlikeli sınıftaki işlerde bu süre iki yılda bir, az tehlikeli sınıftaki işlerde ise beş yılda bir olarak belirlenmiştir.

İşe Giriş Muayenesinin Faydaları

• Sağlık Sorunlarının Erken Teşhisi: Çalışanın mevcut sağlık sorunlarının işe başlamadan önce tespit edilmesi, olası sağlık risklerinin önüne geçer ve uygun tedavi süreçlerinin başlamasına olanak tanır.

• Verimliliğin Artması: Sağlıklı çalışanlar, daha verimli çalışır. İşe uygun sağlık şartlarına sahip çalışanların iş performansı da daha yüksek olur.

• İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Önlenmesi: Uygun sağlık koşullarına sahip olmayan çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı riski yüksektir. İşe giriş muayenesi bu risklerin önüne geçer.

• İşverenin Yasal Sorumluluklarının Yerine Getirilmesi: İşe giriş muayeneleri, işverenin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlar. Bu sayede işveren, olası hukuki süreçlerden de korunmuş olur.